Leki przeciwdepresyjne – co warto o nich wiedzieć?
Leki psychotropowe bywają uznawane za preparaty niebezpieczne czy uzależniające – wielu pacjentów, którym są one zalecane przez psychiatrów, obawia się ich stosowania. W praktyce wokół leków tego rodzaju narosło sporo różnych mitów, które z rzeczywistością wiele wspólnego nie mają – z tego powodu nieuzasadnione obawy zdecydowanie należy rozwiewać.
Jednymi z najczęściej zalecanych pacjentom leków psychotropowych są leki przeciwdepresyjne. Wykorzystywane są one w leczeniu zaburzeń nastroju (przede wszystkim zaburzeń depresyjnych), ale i w leczeniu różnorakich zaburzeń lękowych (m.in. zaburzeń lękowych uogólnionych). Dostępnych jest kilka różnych klas tych leków, najczęściej zalecanymi są środki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, do tej grupy należą m.in. sertralina oraz fluoksetyna) oraz inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI – takim lekiem jest np. wenlafaksyna).
Obawy pacjentów, którzy mają zażywać leki przeciwdepresyjne, dotyczą różnych aspektów. Jednym z nich jest lęk przed wystąpieniem uzależnienia – tutaj należy wyraźnie zaznaczyć, iż leki przeciwdepresyjne nie uzależniają. Owszem, w przypadku ich długotrwałego stosowania niezbędne jest stopniowe redukowanie dawki przed ich odstawieniem. Wynika to jednak z tego, iż stosowanie tych leków wpływa na poziomy neuroprzekaźników w układzie nerwowym i nagłe zaprzestanie ich przyjmowania mogłoby skutkować wystąpieniem różnych nieprzyjemnych dolegliwości.
Część pacjentów obawia się tego, że przez stosowanie leków przeciwdepresyjnych pogorszeniu ulegną ich czynności poznawcze – martwią się, że nie będą oni w stanie pracować czy prowadzić samochodu. Tutaj trzeba wyjaśnić, że rzeczywiście – w pierwszych dniach stosowania niektórych antydepresantów możliwe jest występowanie np. senności. Zazwyczaj ustępuje ona po kilku dniach, a jeżeli jednak tak się nie dzieje, to wtedy możliwa jest zamiana stosowanego przez pacjenta leku na inny.
Zasadniczo, powyżej nawiązano już do kolejnej pojawiającej się u pacjentów obawy – mowa o skutkach ubocznych leków przeciwdepresyjnych. Takowe mogą się pojawiać i najczęściej występującymi z nich są m.in. bóle głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zaburzenia snu czy bóle brzucha. Warto tutaj jednak podkreślić, że nawet jeżeli skutki uboczne się pojawią, to ustępują one w ciągu kilku, kilkunastu dni.
Kolejnym aspektem, który również zniechęca część pacjentów do leków przeciwdepresyjnych jest obawa, że środki te będzie trzeba stosować do końca życia. Rzeczywiście tak się zdarza, jednakże mowa tutaj o pacjentach z nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi. W przypadku pierwszego epizodu depresji sprawa wygląda zupełnie inaczej – standardowo zalecany czas jego leczenia wynosi 6-12 miesięcy. Wtedy więc, gdy po czasie stan pacjenta ulegnie poprawie, możliwe staje się stopniowe redukowanie dawkowania leku przeciwdepresyjnego aż do jego całkowitego odstawienia.
Leki przeciwdepresyjne wywołują często dużo nieuzasadnionego niepokoju. Warto podkreślić, że psychiatrzy zalecają je wtedy, gdy pojawia się taka konieczność – w razie wątpliwości i obaw warto po prostu zapytać o nie swojego lekarza, gdyż korzyści wynikających z zażywania tych środków jest zdecydowanie więcej niż jakichkolwiek potencjalnych zagrożeń.
lek. Tomasz Nęcki
bibliografia:
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Zachęcamy do lektury artykułów:
https://czpfeniks.pl/depresja-jak-pomoc-samemu-sobie/
https://czpfeniks.pl/czy-depresja-to-slabosc-charakteru/
https://czpfeniks.pl/objawy-w-psychiatrii-odpowiedzi-na-najczesciej-zadawane-pytania/