Czym są zaburzenia schizoafektywne?

Zaburzenia schizoafektywne związane są z występowaniem u obarczonych nimi pacjentów dwojakiego rodzaju dolegliwości: są nimi objawy, które mogą być spotykane u pacjentów ze schizofrenią oraz objawy zaburzeń nastroju (afektywnych). Co dokładnie charakteryzuje ten problem, kiedy się go rozpoznaje i jakie leczenie wdrażane jest u osób z zaburzeniami schizoafektywnymi?

Zaburzenia schizoafektywne to raczej mało znana pacjentom jednostka, tymczasem w piśmiennictwie medycznym wspomina się o niej od stosunkowo długiego czasu – po raz pierwszy pojęcie „psychoza schizoafektywna” użyte zostało w 1933 roku. Współcześnie medyczny świat doskonale zna zarówno objawy, jak i możliwości leczenia tego problemu, dość enigmatyczne nadal pozostają jednak jego przyczyny.

Co doprowadza do wystąpienia zaburzeń schizoafektywnych?

Pomimo przeprowadzenia wielu różnorodnych badań, do dziś tak naprawdę nie jest jasne, jakie konkretnie są przyczyny zaburzeń schizoafektywnych. Jak w przypadku innych zaburzeń i chorób psychicznych, tak i w tym przypadku podejrzewa się, że pewien związek z pojawianiem się problemu u pacjentów mogą mieć uwarunkowania genetyczne. Zauważalne jest zresztą to, że zaburzenia schizoafektywne częściej występują u tych osób, w których rodzinach ktoś miał rozpoznaną tę jednostkę, schizofrenię lub chorobę afektywną dwubiegunową. Podkreśla się jednak również, że znaczenie w patogenezie problemu mogą mieć różne wyjątkowo ciężkie wydarzenia, takie jak np. śmierć bardzo bliskiej osoby czy nagła utrata pracy. Mogą one sprzyjać wystąpieniu objawów zaburzeń schizoafektywnych szczególnie u tych osób, które są do nich predysponowane np. z powodu wspominanych wcześniej uwarunkowań genetycznych.

Jakie są objawy zaburzeń schizoafektywnych?

W przebiegu zaburzeń schizoafektywnych ogólnie pojawiać się mogą u pacjentów dolegliwości, które spotykane bywają zarówno w schizofrenii, jak i w zaburzeniach nastroju. Warto tutaj podkreślić, że nasilenie objawów nie jest wystarczające do rozpoznania ani schizofrenii, ani zaburzeń depresyjnych czy choroby afektywnej dwubiegunowej.

Ogólnie pacjenci z zaburzeniami schizoafektywnymi mogą doświadczać problemów typowo kojarzonych ze schizofrenią, takich jak np. urojenia, omamy i dezorganizacja myślenia, bladość emocjonalna oraz zubożenie zachowań. W przypadku objawów z kręgu zaburzeń nastroju, dochodzić może do wystąpienia dolegliwości powiązanych z podwyższonym nastrojem (w podtypie maniakalnym) jak i z obniżonym nastrojem (w podtypie depresyjnym).  U chorych pojawiać się mogą gonitwa myśli, pobudzenie psychoruchowe, zmniejszenie potrzeby snu oraz drażliwość, mogą oni również podejmować różne impulsywne decyzje (np. podejmować ryzykowne kontakty seksualne czy decydować się na poważne inwestycje). Powyżej opisano podtyp maniakalny zaburzeń schizoafektywnych, w podtypie depresyjnym pacjenci mogą zmagać się z odwrotnymi objawami, takimi jak m.in. znacznie obniżony nastrój, spowolnienie psychoruchowe, utrata dotychczasowych zainteresowań czy poczucie winy.

Jakie leczenie stosuje się u osób z zaburzeniami schizoafektywnymi?

W leczeniu zaburzeń schizoafektywnych stosuje się przede wszystkim farmakoterapię. Wykorzystywane są leki przeciwpsychotyczne, ale i normotymiczne (stabilizujące nastrój) oraz przeciwdepresyjne. To, jakiego rodzaju kombinacja leków zostanie zastosowana u chorego, zależne jest od dominujących u niego dolegliwości – w przypadku podtypu maniakalnego jednostki wykorzystanie znajdują leki przeciwpsychotyczne wraz ze stabilizatorami nastroju, w przypadku zaś podtypu depresyjnego pacjentowi zalecane są zwykle leki przeciwpsychotyczne wraz z preparatami przeciwdepresyjnymi.

Poza leczeniem farmakologicznym, istotnymi elementami całego procesu terapeutycznego są również psychoterapia oraz psychoedukacja.

lek. Tomasz Nęcki

bibliografia:

„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011

„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014

Zachęcamy do lektury artykułów:

https://czpfeniks.pl/schizofrenia/

https://czpfeniks.pl/na-czym-polega-badanie-psychiatryczne-i-dlaczego-nie-nalezy-sie-go-bac/

https://czpfeniks.pl/leki-przeciwdepresyjne-co-warto-nich-wiedziec/