Na czym polega badanie psychiatryczne i dlaczego nie należy się go bać?
Pacjenci obawiają się wizyty u psychiatry z wielu różnych powodów. Niektórych niepokoi to, co pomyślą sobie ich znajomi, gdy dowiedzą się, że korzystają z pomocy psychiatry, inni z kolei obawiają się przebiegu samego badania psychiatrycznego. W praktyce rzeczywiście – podczas badania psychiatrycznego poruszane mogą być trudne dla pacjenta tematy – w ostateczności jednak, celem rozmowy z lekarzem jest odpowiednia diagnoza i zaproponowanie leczenia, które pozwoli rozwiązać problemy pacjenta.
Zdarza się, że sam pacjent wie, że powinien skorzystać z pomocy psychiatry – odnotowuje on u siebie ciągłe, nieuzasadnione zmęczenie, zauważa stany obniżonego nastroju czy też cały czas się czymś martwi, a mimo to nie decyduje się on na wizytę u tego specjalisty. Różne bywają przyczyny takiego postępowania: jedną z możliwych są obawy dotyczące przebiegu badania psychiatrycznego. Zazwyczaj najbardziej niepokoi nas to, czego nie znamy – ze względu właśnie na to, aby rozwiać wszelkie wątpliwości i niepokoje, poniżej opis tego, jakich pytań spodziewać się podczas wizyty u psychiatry.
Każdy specjalista przeprowadza badanie psychiatryczne w specyficzny dla siebie sposób, pewne jednak pytania są uniwersalne dla tego badania. Lekarz zadaje dużo pytań ogólnych – dlaczego pacjent się do niego zgłosił, czym zajmuje się na co dzień, jaka jest jego sytuacja rodzinna czy materialna. Padać mogą pytania o występowanie u pacjenta jakichkolwiek schorzeń przewlekłych, stosowanie przez niego różnych używek (papierosów, alkoholu i narkotyków – zarówno obecnie, jak i w przeszłości), lekarz może pytać również o to, czy ktoś w rodzinie badanego kiedykolwiek leczył się psychiatrycznie.
Wywiad lekarski stanowi pewien wstęp. Kolejne etapy rozmowy psychiatry z pacjentem pozwalają na dokładną ocenę stanu psychicznego badanego. Pacjent pytany jest o swoje imię i nazwisko, ale i o bieżącą datę czy o to, jaki jest dzień tygodnia. Zadawane są pytania o nastrój – jeżeli jest on obniżony lub podwyższony, to specjalista z pewnością zapyta, jak długo trwają takie epizody. Standardowym podczas badania psychiatrycznego pytaniem jest to o występowanie u pacjenta myśli i zamiarów samobójczych – nie należy się dziwić, gdy padnie takie pytanie, ponieważ jednym z celów badania jest ocena ryzyka popełnienia samobójstwa.
Innym pytaniem, które również wpędza wielu pacjentów w konsternację, jest to dotyczące omamów. Lekarz z pewnością będzie chciał wiedzieć, czy badanemu kiedykolwiek zdarzyło się np. widzieć czy słyszeć coś, czego inni w jego otoczeniu nie widzieli czy nie słyszeli. Wielu pacjentów słysząc takie pytanie jest zaskoczonych, część zaś wręcz oburzonych, w praktyce jednak pytanie o potencjalne objawy psychotyczne stanowi standardową część badania psychiatrycznego.
Podczas badania psychiatrycznego pada jeszcze wiele różnych pytań – warto tutaj zaznaczyć, że mogą one być różne w zależności od tego, jaka jest podejrzewana przez psychiatrę diagnoza. Pacjenci bywają pytani o to, jak sypiają, jaki jest ich apetyt czy też o to, czy występują u nich jakieś natrętne, niechciane przez nich myśli. Zadawane mogą też być pytania o ewentualne zaburzenia pamięci czy koncentracji.
Ogólnie warto podkreślić, że badanie psychiatryczne to rozmowa, której celem jest postawienie diagnozy i wdrożenie pacjentowi – gdy jest to konieczne – odpowiedniego leczenia. Oczywiste jest to, że czasami pacjentowi trudno opowiadać o doświadczanych przez niego trudnościach, trzeba jednak mieć na uwadze to, że psychiatrzy są gotowi do pomocy w przezwyciężaniu nawet największych problemów. Z tego właśnie powodu warto pokonać swoje obawy i opowiedzieć specjaliście wszystko, bez ubarwiania, ponieważ im więcej informacji zdobędzie lekarz, tym większe szanse na to, że postawi on odpowiednie rozpoznanie i będzie w stanie rzeczywiście wydać odpowiednie do diagnozy zalecenia.
lek. Tomasz Nęcki
bibliografia:
„Psychiatria dzieci i młodzieży”, red. I. Namysłowska, wyd. PZWL, Warszawa 2012
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Zachęcamy do lektury artykułów:
https://czpfeniks.pl/leki-przeciwdepresyjne-co-warto-nich-wiedziec/
https://czpfeniks.pl/depresja-jak-pomoc-samemu-sobie/
https://czpfeniks.pl/zaburzenie-obsesyjno-kompulsywne-ocd-czyli-nerwica-natrectw/
https://czpfeniks.pl/schizofrenia/
https://czpfeniks.pl/nerwica-rozpoznanie-i-leczenie/