Zaburzenia ze spektrum autyzmu: co może o nich świadczyć?
W ostatnich latach świadomość społeczna na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu stała się zdecydowanie większa, nadal jednak wielu rodziców nie dostrzega przejawów tego problemu u swojej pociechy. Jakie objawy mogą sugerować autyzm i gdzie – w razie ich zaobserwowania – udać się po pomoc?
Autyzm dziecięcy, autyzm atypowy oraz zespół Aspergera to jednostki, które wspólnie określa się dość często mianem zaburzeń ze spektrum autyzmu. U części dzieci przejawy istniejących u nich zaburzeń są widoczne na pierwszy rzut oka, u innych jednak – szczęśliwie – objawy są zdecydowanie bardziej dyskretne. Nawet jednak wtedy, gdy dziecko funkcjonuje dość dobrze, z powodu obciążenia zaburzeniami ze spektrum autyzmu może ono doświadczać na co dzień różnych trudności. Ze względu na takie właśnie ryzyko aż tak istotne staje się jak najwcześniejsze rozpoznawanie autyzmu i jak najszybsze wdrażanie potrzebnych dzieciom oddziaływań terapeutycznych.
Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu: komunikacja
Jednymi z występujących w przebiegu zaburzeń ze spektrum autyzmu problemów są zaburzenia komunikacji. Niepokoić zdecydowanie powinno, że dziecko już od najwcześniejszych lat życia nie przejawia większego zainteresowania swoimi opiekunami – nie nawiązuje z nimi kontaktu wzrokowego, nie odpowiada uśmiechem widząc swoich uśmiechniętych rodziców, czy nie pokazuje rodzicom zabawek lub innych przedmiotów. Tego typu problemy zaobserwować można w bardzo wczesnych etapach życia. W późniejszym okresie – chociażby w wieku przedszkolnym i szkolnym – jednym z problemów mogących sugerować zaburzenia ze spektrum autyzmu może być nienawiązywanie kontaktu wzrokowego.
Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu: zainteresowania i aktywności
Dzieci ze spektrum autyzmu niejednokrotnie bawią się w schematyczny, dziwaczny dla wielu rodziców sposób. Zdarza się, że zabawy polegają zasadniczo wyłącznie na układaniu różnych przedmiotów w ściśle określony sposób, np. w rządki, dziecko może je dobierać również ze względu na kolory czy wielkość. Czasami dzieje się tak, że mały pacjent do zabawy wykorzystuje przedmioty niekoniecznie do tego przeznaczone, np. papierowe chusteczki czy rolki po papierze toaletowym. Bawić się takowymi przedmiotami zdarza się każdemu dziecku, niepokoić powinno jednak to zdarzenie wtedy, gdy dziecko nie jest zainteresowane jakimikolwiek innymi przedmiotami.
U wielu dzieci ze spektrum autyzmu wyraźnie widoczne jest przywiązanie do pewnych schematów. Zmiana kolejności codziennych czynności – np. wyjście na spacer przed obiadem, zamiast, jak zwyczajowo, po obiedzie – może kończyć się nawet i atakiem wściekłości.
Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu: rozwój mowy
Charakterystyczne dla zaburzeń ze spektrum autyzmu są zaburzenia rozwoju mowy. Dość często pierwszym ich przejawem, który odnotowują rodzice, jest opóźnienie jej rozwoju. Możliwa jest także sytuacja, w której dziecko zaczyna mówić, a po pewnym czasie przestaje. Warto tutaj jednak podkreślić, że opóźnienie rozwoju mowy nie jest wymagane do tego, aby możliwe było stwierdzenie zaburzeń ze spektrum autyzmu. Diagnozę zespołu Aspergera postawić można bowiem wtedy, gdy rozwój mowy u dziecka przebiegał prawidłowo.
Dokąd udać się z dzieckiem z podejrzeniem zaburzeń ze spektrum autyzmu?
Najkorzystniejsza jest sytuacja, w której zaburzenia ze spektrum autyzmu rozpoznawane są przez zespół diagnostyczny, w którego skład wchodzi np. psychiatra dziecięcy, psycholog oraz pedagog czy logopeda. Z dzieckiem, u którego rodzice podejrzewają autyzm, można się udać do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Możliwe jest również skorzystanie z placówek komercyjnych, które zajmują się właśnie diagnozowaniem zaburzeń ze spektrum autyzmu.
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria dzieci i młodzieży”, red. I. Namysłowska, wyd. PZWL, Warszawa 2012
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
Zachęcamy do lektury innych naszych artykułów:
https://czpfeniks.pl/poradnia-psychologiczno-pedagogiczna-ppp-kiedy-sie-do-niej-udac/
https://czpfeniks.pl/wczesne-wspomaganie-rozwoju-co-to-jest-i-ktore-dzieci-moga-z-niego-skorzystac/
https://czpfeniks.pl/wizyta-u-psychiatry-dzieciecego-kiedy-warto-o-niej-pomyslec/
https://czpfeniks.pl/sen-i-zasypianie-dzieci/