Przyczyny zaburzeń i chorób psychicznych
Zaburzenia i choroby psychiczne stają się obecnie coraz częstsze. Wpływ na ich występowanie mają naprawdę różnego rodzaju czynniki, bo związek z ich rozwojem mają zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i rozmaite sytuacje przeżywane w trakcie życia. Znajomość czynników mających związek z pojawianiem się zaburzeń i chorób psychicznych jest istotna z tego powodu, iż wiedząc, co może sprzyjać problemom z kręgu zainteresowania psychiatrii, można próbować unikać stykania się z nimi.
Choroby i zaburzenia psychiczne pozostają nieustannie jednymi z najbardziej enigmatycznych medycznych problemów. To, czego nauka dopiero się dowiaduje, to m.in. przyczyny ich występowania. Zdecydowanie do teraz nie do końca wiadomo, w jaki sposób dochodzi do rozwoju części z nich, z całą jednak pewnością można stwierdzić, iż pewna wiedza na temat możliwych przyczyn chorób psychicznych jest już dostępna.
Choroby psychiczne a geny
Wraz z postępem, który zaszedł w medycynie, zauważono, iż w rozwoju różnorakich schorzeń duże znaczenie mają uwarunkowania genetyczne. Podobnie jest w przypadku jednostek z kręgu zainteresowania psychiatrii, tutaj jednak zależność jest zdecydowanie bardziej skomplikowana niż w przypadku powszechnie znanych chorób genetycznych, takich jak np. mukowiscydoza czy choroba Huntingtona.
Dzięki dotychczas przeprowadzonym badaniom udało się zauważyć przede wszystkim jedną rzecz: otóż wtedy, gdy w rodzinie danego człowieka ktoś zmagał się z jakimiś zaburzeniami psychicznymi, ryzyko, że i on będzie miał podobnego rodzaju problemy, jest zwiększone. O ile zwiększone, ciężko jednoznacznie powiedzieć, ponieważ bywa to naprawdę bardzo różnie w przypadku odmiennych zaburzeń psychicznych.
Warto wspomnieć o tym, iż powoli odkrywane są pewne mutacje genetyczne, które mogą być związane z występowaniem chorób psychicznych. Dominuje jednak obecnie pogląd, że same mutacje to nie wszystko – raczej wspomina się o tym, iż dziedziczone od rodziców geny mogą zwiększać podatność ludzi na rozwój jednostek z kręgu zainteresowania psychiatrii.
Znaczenie środowiska w patogenezie zaburzeń i chorób psychicznych
Wiele zaburzeń psychicznych rozwija się w związku z przeżyciem jakichś wyjątkowo ciężkich czy nieprzyjemnych wydarzeń. Jako przykład można tutaj podać chociażby zaburzenia adaptacyjne, które rozwijać się mogą w związku z doświadczeniem jakichś przeżyć, z którymi pacjent nie jest w stanie w danym momencie życia sobie poradzić – takimi przeżyciami mogą być m.in. utrata pracy czy rozwód rodzica. Innym przykładem może być zespół stresu pourazowego (PTSD), do którego doprowadzać mogą traumatyczne wydarzenia, takie jak np. gwałt czy branie udziału w działaniach wojennych.
Czynniki środowiskowe przyczyniają się do występowania zaburzeń psychicznych u przedstawicieli różnorodnych grup wiekowych, największe jednak znaczenie mają one w przypadku dziecięcych problemów natury psychiatrycznej. Depresja rozwija się często u dzieci, które bywają ofiarami szykanowania w szkole czy ofiarami przemocy domowej, zaburzenia odżywiania w postaci anoreksji wyjątkowo często rozwijają się zaś w związku z jakimiś problemami rodzinnymi.
Inne możliwe przyczyny zaburzeń i chorób psychicznych
Wpływ na występowanie jednostek z kręgu zainteresowania psychiatrii mogą mieć wydarzenia zachodzące w trakcie życia pacjenta, ale i różne czynniki, na które jest on eksponowany jeszcze przed przyjściem na świat. Związek z zaburzeniami psychicznymi mogą mieć bowiem chociażby przebywane w czasie ciąży przez matkę infekcje czy stosowanie przez ciężarne kobiety jakichś substancji psychoaktywnych.
Czy zaburzeniom i chorobom psychicznym można zapobiegać?
Całkowicie zredukować ryzyka chorób psychicznych zdecydowanie nie można, istnieją jednak sposoby na to, aby ryzyko to zmniejszyć. Warto pamiętać o tym, aby zawsze znajdować czas dla siebie i poświęcać go na rozładowywanie doświadczanych na co dzień stresów. Wtedy zaś, gdy pacjent sam zaczyna zauważać, że dzieje się z nim coś niepokojącego, nie warto odwlekać wizyty u specjalisty – im wcześniej zostanie rozpoczęte leczenie, tym większe szanse na to, że cała terapia szybko przyniesie oczekiwane efekty.
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Zachęcamy do lektury innych artykułów:
https://czpfeniks.pl/na-czym-polega-badanie-psychiatryczne-i-dlaczego-nie-nalezy-sie-go-bac/
https://czpfeniks.pl/kiedy-hospitalizacja-psychiatryczna-jest-wskazana-a-kiedy-konieczna/
https://czpfeniks.pl/czym-sa-zaburzenia-schizoafektywne/