Osobowość histrioniczna – teatralność w zachowaniu i nadmierna uczuciowość

Osoby z histrionicznym zaburzeniem osobowości raczej trudno nie zauważyć – skupia ona na sobie całą uwagę otoczenia, a kiedy choć na chwilę uwaga ta zostanie jej odebrana, poczyni różne działania, aby znowu skupić ją właśnie na sobie. Jakie są jeszcze inne przejawy tego rodzaju zaburzeń osobowości i na czym opiera się leczenie tego problemu?

Histrioniczne zaburzenie osobowości to jedno z wyróżnianych zaburzeń osobowości. Nie mówi się o nim tyle, co chociażby o osobowości borderline, tymczasem związane z tym problemem mogą być różne trudności i to nie tylko u tej osoby, która się z nim zmaga, ale i dla ludzi, którzy mają z nią styczność. Różne są statystyki dotyczące częstości występowania osobowości histrionicznej, Według jednej publikacji w samych Stanach Zjednoczonych kryteria rozpoznania tej jednostki spełniać może niespełna 2% ludności. Nazwa problemu wzięła się od łacińskiego słowa „histrio”, które oznacza aktora.

Przyczyny histrionicznych zaburzeń osobowości

W literaturze zetknąć się można z wieloma różnymi teoriami na temat przyczyn występowania histrionicznych zaburzeń osobowości. Zwraca się uwagę, że związek z problemem mogą mieć uwarunkowania genetyczne, więcej jednak zainteresowania kierowane zwykle jest ku rozmaitym czynnikom środowiskowym. Zdaniem wielu terapeutów związek z pojawieniem się osobowości histrionicznej może mieć przede wszystkim model wychowania, relacje pomiędzy pacjentem, a jego ojcem i matką oraz sposób kształtowania się tożsamości seksualnej. Wspomina się chociażby o tym, że część osób z osobowością histrioniczną w dzieciństwie mogło być wychowanych przez krytyczną matkę oraz niedojrzałego emocjonalnie ojca.

Patrząc na powyższe zrozumiałe staje się to, że podanie jednego, konkretnego czynnika odpowiedzialnego za wystąpienie u danej osoby histrionicznego zaburzenia osobowości jest po prostu niemożliwe.

Przejawy histrionicznych zaburzeń osobowości

Zachowania pacjenta z osobowością histrioniczną można by porównać do zachowań celebrytów. Stara się on być nieustannie w centrum uwagi swojego otoczenia, a kiedy tylko choć na chwilę towarzysze zainteresują się czymś innym, to wtedy dołoży on wszelkich starań, aby inne osoby ponownie skupiły się na nim. Charakterystyczne dla histrionicznych zaburzeń osobowości, jest również przesadne dramatyzowanie – o całkowicie zwyczajnych wydarzeniach pacjent może opowiadać tak, jakby były one niesamowite, wręcz nieziemskie. Osoby z osobowością histrioniczną bywają bardzo teatralne w zachowaniu i skoncentrowane na wyglądzie swoim, ale i innych ludzi. Dość często bywają one przesadnie uwodzicielskie, ponadto zdarza im się wchodzić w płytkie i chwiejne relacje uczuciowe. Charakterystyczne dla problemu jest także to, że pacjenci podejmują usilne próby podejmowania się takich działań, dzięki którym zostaną oni docenieni przez innych ludzi.

Leczenie histrionicznych zaburzeń osobowości

Pacjenci z osobowością histrioniczną zaczynają poszukiwać pomocy w różnych momentach – zazwyczaj udają się do specjalistów wtedy, gdy doświadczają znacznych trudności z utrzymywaniem relacji z innymi ludźmi. Niezależnie jednak od tego, dlaczego pacjent postanawia rozpocząć leczenie, podstawową metodą jest zawsze psychoterapia. Część pacjentów może być rozczarowanych po przeczytaniu takiej informacji: nierzadko zdarza się bowiem tak, że woleliby oni – zamiast oddziaływań terapeutycznych – skorzystać z leczenia farmakologicznego. W praktyce farmakoterapia w przypadku histrionicznych zaburzeń osobowości wykorzystywana jest wtedy, gdy u pacjenta wystąpią objawy jakichś innych jeszcze zaburzeń psychicznych, np. zaburzeń depresyjnych czy zaburzeń lękowych.

lek. Tomasz Nęcki

bibliografia:

„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warsawa 2011

Sulz S., „Histeria I: osobowość histrioniczna. Wyzwanie dla psychoterapii”, Psychiatria po Dyplomie, tom 8, nr 3, 2011

Zachęcamy do lektury artykułów:

https://czpfeniks.pl/psychoterapia-czym-jest-i-komu-pomaga/

https://czpfeniks.pl/narcystyczne-matki/

https://czpfeniks.pl/osobowosc-anankastyczna-perfekcjonizm-i-pochloniecie-przez-detale/