Osobowość borderline: nadmierna impulsywność i popadanie w skrajności

Osobowość borderline to jeden z rodzajów zaburzeń osobowości, który związany jest z najbogatszą symptomatologią. Pacjentów obarczonych tych problemem cechuje częste popadanie ze skrajności w skrajność oraz podejmowanie rozmaitych impulsywnych zachowań. Kiedy dokładnie można mówić o borderline i jakie metody leczenia stosowane są w przypadku tych zaburzeń osobowości?

Osobowość borderline to prawdopodobnie jeden z najczęściej spotykanych rodzajów zaburzeń osobowości – szacuje się, że wśród wszystkich pacjentów hospitalizowanych psychiatrycznie problem występować może nawet u 25% z nich. Z całą pewnością jednostkę można uznać za dość charakterystyczny rodzaj zaburzeń osobowości – związane są z nią m.in. znaczna impulsywność oraz popadanie ze skrajności w skrajność.

Osobowość borderline – charakterystyczne cechy

Pacjenci z osobowością borderline doświadczają znacznych trudności w relacjach społecznych. Dość często obawiają się oni – rzeczywistego lub wyimaginowanego – porzucenia i z powodu takich obaw mogą oni podejmować naprawdę wszelakie, czasami wręcz rozpaczliwe, próby pozostawienia bliskich przy sobie. Nierzadko z osobowością borderline związane jest wchodzenie w bardzo intensywne związki emocjonalne, w których druga osoba może być przez pewien czas wyjątkowo idealizowana, a za moment z kolei absolutnie dewaluowana. Pacjentom zdarza się prezentować zachowania impulsywne, takie jak np. szybka jazda samochodem, podejmowanie przypadkowych kontaktów seksualnych czy nadużywanie rozmaitych substancji psychoaktywnych.

Dość wyraźnym, związanym z zaburzeniami osobowości borderline problemem, są wahania nastroju – pacjenci mogą mieć chwilami bardzo dobry nastrój, po czym – całkowicie bez powodu – może on stawać się zdecydowanie obniżony. Nierzadka bywa również tendencja do nadmiernego reagowania złością czy nawet i agresją. Osoby z borderline często skarżą się na odczuwanie pustki oraz stosunkowo często przejawiają one zachowania autoagresywne. Pacjenci z osobowością borderline mogą bowiem często dokonywać samookaleczeń, czy podejmować rozmaite, nierzadko impulsywne próby samobójcze. Biorąc pod uwagę chociażby ryzyko śmierci samobójczej doskonale widoczne staje się to, jak ważne jest właściwe leczenie borderline.

Osobowość borderline – leczenie

W leczeniu osobowości borderline największe znaczenie ma długoterminowa psychoterapia. Trudność stanowi w tym przypadku nie tylko to, że rzeczywiście od jej rozpoczęcia do wystąpienia pierwszych jej efektów mija zazwyczaj dość długi czas, ale i to, że pacjenci niechętnie decydują się na skorzystanie z tej metody leczenia. Dość typowe dla osobowości borderline jest bowiem to, że pacjenci miewają tendencję do obarczenia winą innych ludzi – zdarza się, że wydaje się im, że z nimi jest wszystko w porządku, a problemy generowane są przez osoby z ich najbliższego otoczenia.

Kiedy pacjent z borderline zdecyduje się na psychoterapię, nierzadko przebiega ona dość burzliwie. Jak wspomniano powyżej, z problemem związane bywa bardzo emocjonalne przeżywanie różnych spraw, w związku z czym różne procesy, które zachodzą podczas terapii, mogą być źródłem bardzo intensywnych, nieprzyjemnych przeżyć dla pacjenta. Warto zadbać o to, aby pacjent rzeczywiście wiedział o tym, że to, jak się czuje, jest normalne w przebiegu psychoterapii – w przeciwnym razie dość szybko może on po prostu zrezygnować z terapii.

Wielu pacjentów z osobowością borderline zgłasza się do lekarzy psychiatrów licząc na to, że farmakoterapia rozwiąże problemy, z którymi się zmagają. Tutaj należy jednak od razu jednoznacznie podkreślić, że w leczeniu zaburzeń osobowości absolutnie kluczową rolę odgrywa psychoterapia – tak naprawdę z leczenia farmakologicznego korzysta się dopiero wtedy, gdy u pacjenta pojawiają się jakieś inne jeszcze zaburzenia psychiczne, takie jak np. zaburzenia depresyjne czy zaburzenia lękowe.

lek. Tomasz Nęcki

Bibliografia:

„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011

„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014

Zachęcamy do lektury innych artykułów:

https://czpfeniks.pl/psychoterapia-czym-jest-i-komu-pomaga/

https://czpfeniks.pl/terapia-psychodynamiczna-na-czym-polega-i-kiedy-jest-wskazana/

https://czpfeniks.pl/osobowosc-histrioniczna-teatralnosc-w-zachowaniu-i-nadmierna-uczuciowosc/

https://czpfeniks.pl/osobowosc-anankastyczna-perfekcjonizm-i-pochloniecie-przez-detale/

https://czpfeniks.pl/dlaczego-dbt/

https://czpfeniks.pl/35-toksycznych-nawykow-i-zachowan-ktorych-warto-zaprzestac-juz-od-dzis/